فعالیت ها و اهداف گروه چند رسانه ای ام بی سی
یزدفردا - طاهره پوراردشیر-خانه ملت :گروه «ام بی سی» یا مرکزخبررسانی خاورمیانه ( Middle East Broadcasting Center) متعلق به ولید بن ابراهیم آل ابراهیم از شاهزادگان آل سعود است.
این شرکت هیچ گاه لیست سهامدارانش به طور عمومی منتشر نشده اما همه به وابستگی آن به خاندان سلطنتی آل سعود اشراف دارند و هم‌اكنون نیز هشت شبکه تلویزیونی، از جمله تلویزیون خبری «العربیه» در کنترل این سرمایه دار عربستانی  است.
گروه چند رسانه ای ام بی سی ( MBC ) فعالیت هایش را از سال 1991 میلادی آغاز کرد و در ژانویه 2002 با آغاز به کار تلوزیون ( MBC2 ) به عنوان اولین تلوزیون 24 ساعته مجانی پخش کننده فیلمهای سینمایی در خاورمیانه به شهرت رسید. پس از موفقیت ام بی سی 2 این مجموعه به فاصله تقریبا کمی اقدام به تاسیس سه شبکه دیگر به نامهای (MBC3 , MBC 4  و MBC Action ) کرد که به پخش سریال و برنامه های کودکان می پردازند. گروه" ام بی سی"  به طور کلی شامل تلویزیونهای "ام بی سی 1 تا 4" ، "ام بی سی اکشن" و همچنین شبکه خبری العربیه و رادیو های "ام بی سی"  و"ناسا" و "پانوراما" است که قرار است "MBC Persia " (ام بی سی پرشیا ) عضو جدید این خانواده باشد.
مقر اصلی این شرکت در" مدیا سیتی" دوبی قرار دارد و با بیش از 1000 کارمند در سرتاسر جهان مشغول به فعالیت است.
 
فعالیت های گروه چند رسانه ای ام بی سی
ام بی سی (MBC) در 16 سال گذشته، با برنامه های شبانه روزی و گسترش امپراتوری خود به زبان های دیگر، ضمن کسب تبلیغ های چند ملیتی توانست ساکنان دیگر اقصی نقاط جهان را نیز به خود جذب کند.
 این شبكه به هنگام تاسیس، برنامه های سرگرم کننده آمریکایی و انگلیسی که در خاورمیانه محبوب بودند را نمایش می داد، هم چنین اخبار ساعت 9 شب این شبکه از جمله برنامه های ثابت بینندگان جهان عرب بود .
اما امروزه " ام بی سی" برنامه های خبری، خانوادگی و سرگرمی مختلفی را به بیش از 150 زبان در سرتاسر جهان ارائه می دهد و همزمان نیز امکانات سخت افزاری و نرم افزاری اش را جهت تحکیم خود گسترش داده است.
طی چند سال اخیر، ام بی سی با ارائه طیف گسترده ای از جذابیت ها متناسب با سلایق مختلف توانست مخاطب خود را کسب کند.
"ام بی سی1"  طی سالهای فعالیت خود توانست تا سردمداری تلویزیون های منطقه را با پخش برنامه های مختلف و منحصر بفرد در منطقه بدست آورد.
در پی موفقیت بخش های خبری" ام بی سی1"، مدیران آن به این فکر افتادند تا برای نفوذ بیشتر یک شبکه مستقل خبری را تاسیس نمایند،  از این رو در سال 2003، تلویزیون 24 ساعته "العربیه " تاسیس شد و طی چند ماه به یکی از پرمخاطب ترین منابع خبری تبدیل گردید.
همزمان" ام بی سی2" نیز به پخش 24 ساعته فیلم های هالیوودی با زبان اصلی و زیرنویس عربی ادامه داد و" ام بی سی 3"  نیز برای سرگرمی کودکان بعنوان اولین شبکه کودکان در خاورمیانه تاسیس شد.
شبکه" ام بی سی4 " نیز که اخیرا دچار تحولات شگرفی شده است نیز تنها به ارائه برنامه های خانوادگی مختص زنان آمریکا با زیرنویس عربی برای زنان عرب می پردازد.
هم چنین گروه مستندساز" او 3 " (O3 ) نیز بعنوان یک گروه مستندساز پیشرو در فستیوال های بین المللی از سوی این گروه تاسیس شد. رادیو های" پانوراما" و "ام بی سی اف ام" نیز از دیگر زیرمجموعه های این کارتل هستند .
آخرین تجربه این گروه، راه‌اندازی شبکه "ام.بی.سی اکشن" به زبان انگلیسی است که از سال ۲۰۰۷ پخش آن آغاز شد و به گفته روابط عمومی این شبکه، در جذب بیش از ۷۰ درصد از بینندگان بین ۱۴ تا ۲۵ سال عرب موفق بوده است.
گفتنی است، ام بی سی در نهم ژوئیه 2008 یک کانال جدید به نام" ام بی سی فارسی" راه انداخته که در آن فیلمها با زیر نویس فارسی پخش می شوند.
جالب توجه است که چند ماه پیش نیز "رابرت مرداک"، غول رسانه ای آمریکا نیز برای رقابت با ام بی سی، شبکه "فاكس مووی" (Fox Movie)  را راه اندازی کرده است که آن هم به پخش فیلم های هالیوودی با زیرنویس عربی می پردازد، اما تاکنون اقبالی نیافته است.
حال با توجه به موفقیت روزافزون شبکه های ام بی سی  و ارائه اولین شبکه غیرعرب، راه اندازی این شبکه برای ایرانی ها، زنگ خطری را برای مسئولان فرهنگی کشورمان به صدا در آورده است.
این رسانه قدرتمند امروزه به علت رعایت کردن اکثر فاکتورهای استاندارد بین المللی کانالی شناخته شده در دنیاست وهمچنان گسترش می یابد و هنوز "ام بی سی اکشن" به یکسالگی خود نرسیده است که اولین شبکه فارسی زبان بنام " ام بی سی پرشیا" تاسیس شد كه قرار است دست بر نیاز روز مردم فارسی زبان علی الخصوص جوانان بگذارد، نیازی که به موازات گسترش رسانه ها گسترش می یابد.
اما سئوال اینجاست که صاحبان ام بی سی به دنبال چه اهدافی می باشند که اینگونه به ولخرجی می پردازند و قرار است این رسانه چه تاثیراتی بر روی مخاطبان داشته باشد؟
در کنار و یا لابلای نمایش فیلم هایی که از آن لذت می بریم و از دیدن آنها از رسانه  ملی خودمان محرومیم تبلیغاتی وجود دارد که اهداف بلند مدتی را در نظر گرفته است . رسانه ای بدین شکل با تاثیرات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی،اهدافی از قبیل تبلیغ فرهنگ هالیوودی، تبلیغ جذب سرمایه به سمت کشورهای عربی،  تبلیغ بازار مصرف و انواع تبلیغ های دیگر که گوش و چشم را ناخوداگاه پر می کند و ذهن را به سمت آن سوق می دهد، دنبال می کند.
به هر صورت نیاز فیلم دیدن یکی از نیازهای اساسی زندگی مدرن است اما خرد به جلوگیری از تاثیرات سوء چنین رسانه هایی حکم می دهد. تاثیر ذهنی که مورد هجوم تبلیغات بی حد و مرز است باید توانایی تشخیص مثبت از منفی را داشته باشد و به حفظ مثبت ها و دفع منفی ها بپردازد .  
کاش خودمان صاحب اصلی "ام بی سی پرشیا" بودیم و درآن به تبلیغ فرهنگ فراموش شده اصیل خودمان می پرداختیم.
 
اهداف ام بی سی فارسی و نگاهی به موج راه اندازی شبکه های فارسی
امروزه شبکه های تلویزیونی ماهواره ای فارسی زبان، مهمان خانه تعدادی از ایرانیان در سراسر جهان هستند.
تعدادی به صورت روزانه، ساعاتی از زندگی خود را با تماشای برنامه های آنها سپری می کنند و برخی نیز اصلاً توجهی به این گونه شبکه ها نشان نمی دهند و آنها را نکوهش می کنند.
علاوه بر تاسیس "ام بی سی فارسی" شبکه هایی مثل "بی بی سی فارسی" و "تلویزیون فارسی پارلمان اروپا" هم در راهند و هرکدام از این شبکه ها در ماه های آینده راه اندازی می شوند.
بیشتر این شبکه ها سعی در هجمه فرهنگی و تبلیغی ضد کشورمان با مقاصد مختلف دارند؛ به همین علت رسانه های داخلی باید با ارائه سیاست های مناسب به مقابله با این گونه شبکه ها بپردازند.
با توجه به اهمیت این موضوع، اداره کل آموزش و پژوهش صدا و سیما در تحقیقی با عنوان« اهداف ام بی سی فارسی و نگاهی به موج راه اندازی شبکه های فارسی» به این نتایج دست یافته كه ممكن است راه اندازی شبکه فارسی زبان ام بی سی با انگیزه های سیاسی و رقابت های دامنه دار برخی دولت ها با جمهوری اسلامی در منطقه باشد و این دولت ها در پی داشتن رسانه ای برای جذب مخاطب شیعه فارسی زبان باشند.
به گفته وی ایران تنها کشور غیرعربی است که بیشترین همسایه عرب را دارد و راه اندازی ام بی سی فارسی ناشی از اهمیتی است که گردانندگان این شبکه برای مخاطبان فارسی و تلاش برای جذب آنها قایل اند و نیز از مهمترین آثار شبکه های فارسی زبان، تحت تاثیر قرار دادن ارزش ها و زیرساخت های فرهنگی جوامعی است که در آن جوامع، مخاطب دارند.
بر اساس این تحقیقات شبکه های ماهواره ای فارسی زبان، نوعی دگرگونی تدریجی در فرهنگ جامعه ایجاد می کنند که به نوعی آن را می توان در راستای جهانی شدن ارزیابی کرد. همچنین این شبکه ها مانند بی بی سی فارسی ، تلویزیون اروپایی و .. بنا را بر این گذاشته اند تا با ایجاد تصویری مثبت از کشورهای خود در ذهن مخاطبان، عملکرد دیگر کشورهای مورد نظر به عنوان مثال ایران را زیر سئوال ببرند.
اما نماینده سابق شبكه العربیه تنها نماینده Mbc Group" " در ایران گفته بود ام بی سی فارسی صرفاً شبكه ای برای ایرانیان نیست، بلكه مخاطبانی از كشورهای آسیای میانه مانند افغانستان و تاجیكستان نیز خواهد داشت.
در هر صورت حاصل بررسی ها و مطالعات شش ماهه گروه ام بی سی تولد شبكه ماهواره ای
ام بی سی فارسی در 8 جولای بود و تولد این نوزاد و وابستگی آن به یكی از اعضای خاندان سعودی ناخودآگاه انگیزه های سیاسی و رقابت های دامنه داررا تداعی
می كند.
 اما نماینده سابق شبكه العربیه معتقد بود: «آنچه در راه اندازی شبكه ام بی سی فارسی مورد توجه قرار گرفته منافع تجاری و كسب سود آوری است . این شبكه صرفاً كاركرد سرگرمی دارد و پخش برنامه های خبری و تحلیل های سیاسی در دستور كاری این شبكه قرار ندارد.
ام بی سی فارسی امیدوار است بتواند با جذب آگهی های شركت های خارجی و اسپانسر، مخارج خود را تامین كند و به سودآوری برسد.
 بنابر این این شبکه  قرار است فرصتی باشد برای شركت های خارجی كه مشتریانی در داخل كشورهای فارسی زبان دارند تا از این طریق بتوانند محصولات خود را معرفی كنند و مبادلات تجاری خود را افزایش دهند.»
اما چرا وقتی ام بی سی دریافت مخاطبان فارسی زبان دارد و می تواند برنامه هایی را با هزینه نه چندان بالا برای این گروه از مخاطبان خود تهیه كند و در كنار آن با جذب آگهی های تجاری و اسپانسر به سود قابل توجهی دست یابد، اقدام به راه اندازی شبكه ای برای این گروه به همان زبان نمی كند.
حسین امامی كارشناس ارشد تحقیق درارتباطات، در تحلیلی بر اهداف شبکه فارسی زبان
ام بی سی می نویسد:«نگاه خوشبینانه  به تاسیس این شبكه این است كه می تواند صرفا جنبه تفریحی داشته و باعث سرگرمی خانواده های ایرانی شود. همچنین موجب تقویت دوستی بین مردم كشورهای منطقه علی الخصوص كشورهای عربی و ایرانیان  شده واز طرف دیگر وسیله ای جهت تقویت زبان انگلیسی ایرانیان باشد و یا این شبكه صرفا جنبه تجاری دارد و مدیران آن در پی كسب درآمد هستند.»
راه اندازی ماهواره های چند زبانه امری طبیعی در دنیای امروز است و با توجه به نیاز جامعه ایرانی، "ام بی سی" پیشگام این امر شده است. اگرچه نوعی دگرگونی تدریجی در فرهنگ جامعه ایجاد می کند که به نوعی آن را می توان در راستای جهانی شدن ارزیابی کرد.
اما نگاه بدبینانه وی در تاسیس این شبكه این است كه: « راه اندازی تلویزیون شبكه ام‌ بی‌سی با هدف گسترش ابتذال در ایران و برای مخاطب ایرانی صورت می پذیرد. همچنین این یک پروژه ضد نظام است كه آمریكایی‌ها از محل بودجه ضد ایرانی مصوب كنگره، دهها شبكه فارسی زبان مخالف نظام جمهوری اسلامی را پشتیبانی می‌كنند و آمریكا و صهیونیست ها پشت این شبكه هستند و اهداف تجزیه طلبانه اعراب و فارس ها را كه همیشه مدنظر دولتمردان بریتانیا هست را دنبال می كند که می توان به برنامه هایی درباره مسائل حساسیت برانگیز برای ایرانیان همچون ادعای هم‌پیمانان این کشور درباره جزایر سه گانه ایرانی، فعالیت‌های جدایی‌خواهانه در خوزستان و نگاه ستیزه‌جویانه مذهبی اشاره نمود.»
امامی در نهایت نیز اینگونه نتیجه گیری می كند كه:« تصور ورود یک شبکه تلویزیونی متعلق به یكی از اعضای خاندان سعودی به عرصه پخش رسانه های ‌فارسی با كیفیتی كه پیش از این از "ام بی سی" سراغ داریم، ساده نیست و اهداف خاصی را قطعا دنبال می كند. اما آنچه كه مسلم است جذب مخاطب ایرانی و جلب اعتماد او یكی از اهداف این شبكه است.  یعنی با راه اندازی این شبكه قصد دارند یك اقدام روابط عمومی انجام دهند. اقدامی در جهت مثبت سازی چهره منفی ای كه اعراب كنونی نزد ایرانیان دارند و همچنین تقویت دوستی بین مردم كشورهای منطقه،  ولی درعین حال بهره برداری های دیگری نیز از آن خواهند كرد. به عنوان مثال از بهره برداری تجاری و جلب اسپانسر و آگهی های بازرگانی گرفته تا كسب منافع سیاسی و نشان دادن قدرت عربستان سعودی در منطقه. اما اینكه تصور كنیم اینها پروژه براندازی نظام و تجزیه طلبی و اهدافی این چنین را در سر دارند بسیار بعید به نظر می رسد.»
 پس همانطور كه نباید نسبت به راه اندازی این شبكه بسیار خوشبین بود نباید به همان اندازه نسبت به راه اندازی آن بد بین باشیم. البته  قضاوت اصلی، نیازمند گذشت زمان و آغاز فعالیت این شبكه است.
شایان ذكر است كه این شبكه با توجه به سم‌پاشی‌های العربیة علیه تشیع، مراجع عظام تقلید، دولت اسلامی عراق و نظام جمهوری اسلامی ایران و  همچنین پخش فیلم هایی از قبیل 300 ، 4 پر، دومینو و ...  رویكردی ضد شیعی دارد، زیرا در ماه مبارك رمضان سال گذشته قصد داشت سریال موهن "للخطایا ثمن" كه با هدف اهانت به احكام شرعی تشیع ساخته شده بود را پخش كند كه با اعتراض گسترده شیعیان منطقه آن را توقیف نمود.
البته راه اندازی این شبكه می تواند تلنگری باشد تا دست اندركاران رسانه ای در ایران با اتخاذ رویكردهای صحیح فرهنگی، شناخت سلایق مخاطبان و افزایش تولیدات تلویزیونی و سینمایی با محتوای غنی وارد عرصه رقابت با این شبكه شوند و سهم مخاطبان آن را به خود اختصاص دهند و می توان همسو با این جریان از مزایایی چون گسترش زبان فارسی از طریق شبكه ام بی سی فارسی و افزایش مراودات تجاری نیز بهره مند شد.
یزدفردا
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا